Dr hab. Kinga Kamieniarz-Gdula z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, laureatka programu Polskie Powroty 2018, oraz dr Karolina Ćwiek-Rogalska z Instytutu Slawistyki PAN, stypendystka programu im. Bekkera 2018, otrzymały prestiżowe granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych ERC Starting Grants.
Jej projekt „Alternatywne końce genów: wzajemne oddziaływanie cięcia RNA oraz terminacji transkrypcji” uzyskał finansowanie w wysokości 1.5 miliona euro.
- Większość ludzkich genów ma kilka alternatywnych końców. Zazwyczaj alternatywny koniec moduluje funkcję genu, ale w niektórych wypadkach może skrajnie ją zmienić. Na przykład gen zapobiegający powstawaniu raka przy wykorzystaniu niewłaściwego końca może zacząć stymulować wzrost nowotworu. Projekt ERC ma na celu poznanie co determinuje, który koniec genu jest wykorzystywany w danych warunkach. W dalszej perspektywie, zrozumienie wyboru alternatywnych końców genów może pozwolić na kontrolę tego procesu np. w chorobach nowotworowych – tłumaczy dr hab. Kinga Kamieniarz-Gdula.
Dr hab. Kinga Kamieniarz-Gdula po studiach magisterskich na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wykonała pracę doktorską oraz staż podoktorski w Instytucie Maxa Plancka we Fryburgu. Następnie przez siedem kilka lat pracowała naukowo na Uniwersytecie Oxfordzkim. Do Polski wróciła po 13 latach dzięki programowi Polskie Powroty NAWA.
- Naukowiec powracający z zagranicy musi zmierzyć się z wielką ilością wyzwań organizacyjnych zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Grant Polskie Powroty miał i ma dla mnie duże znaczenie: przede wszystkim znacznie ułatwił mi powrót do Polski po 13 latach prowadzenia badań w Niemczech i Anglii. Z punktu widzenia sukcesu w konkursie ERC bardzo ważne było to, że dzięki tej pomocy w większym stopniu mogłam skupić się na przygotowaniu aplikacji grantowej ERC. Ponadto, dwie moje współpracowniczki finansowane z Polskich Powrotów pomogły mi przy opracowaniu niektórych elementów wniosku – tłumaczy poznańska badaczka.
***
Z kolei dr Karolina Ćwiek-Rogalska w ramach grantu ERC StG będzie prowadzić badania „Recycling the German Ghosts. Resettlement Cultures in Poland, Czechia and Slovakia after 1945”. Uczona jest kulturolożką i etnolożką, pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Planuje zbadać m.in. jaką rolę odgrywały biurokracja i dokumentacja w pierwszych dekadach po wojnie w formowaniu się życia społecznego i politycznego na Pomorzu i w północnej części dawnej Czechosłowacji, czyli regionach, w których wymazywana była i odtwarzana niemiecka przeszłość.
To będzie kontynuacja działań naukowych, które polska uczona prowadziła już wcześniej, m.in. na Uniwersytecie w Cambridge, dzięki uczestnictwie w programie im. Bekkera. Dzięki temu stypendium Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej dr Karolina Ćwiek-Rogalska przebadała indywidualne i oficjalne strategie radzenia sobie z widmową obecnością niemieckich wysiedlonych po 1945 roku z regionu polskiego Pomorza. Wysiedlonych zastępowano nowymi osadnikami pochodzącymi z innych regionów kraju. Często stykali się oni jeszcze z dotychczasowymi mieszkańcami, ale najczęściej mieli do czynienia przede wszystkim z materialnymi śladami ich obecności.
„W związku z tym w projekcie zdecydowałam się na użycie określenia ‘widmowej’ obecności – rozumianej, zgodnie z założeniami hauntologii Jacquesa Derridy, jako alternatywna ontologia – tłumaczy swoje badania dr Karolina Ćwiek-Rogalska.
Jak zaznacza, w projekcie zwracała szczególną uwagę na postrzeganie przez osadników obiektów materialnych, którym przypisywano „poniemiecki” charakter, i sposobów, w jaki wpływały one na kształtowanie się relacji osadników z przestrzenią. „Przyjmując pozycję antropologiczną, zaproponowałam skorzystanie z narzędzi analitycznych pochodzących z hauntologii i psychogeografii, wierząc, że każda historia jest jednocześnie ‘historią o duchach’ i historią podróży” – dodaje badaczka.
***
Polskie uczone oraz sześciu innych naukowców z Polski (w tym prof. Michal Tomza UW, w którego grupie jest laureat Polskich Powrotów - dr Krzysztof Jachymski) znalazły się w elitarnym gronie badaczy reprezentujących różne dziedziny nauki z całej Europy, którzy zdobyli granty ERC dla kierowników grup badawczych na wczesnym etapie kariery - Starting Grants. ERC wspiera nowatorskie pomysły badawcze we wszystkich dziedzinach wiedzy. Klasyczny podział na badania podstawowe i stosowane nie ma znaczenia: badania powinny mieć charakter pionierski i przekraczać obecne granice wiedzy.
- Grant ERC to finansowanie odważnych badań, które niosą ze sobą duże ryzyko, ale dają również szansę na duże i ważne odkrycia naukowe. Dla naukowca jest to też wyróżnienie jako symbol wysokiej jakości naukowej rozpoznawany w Europie i na świecie – dodaje dr hab. Kinga Kamieniarz-Gdula.