Europejska Rada ds. Badań Naukowych (European Research Council – ERC) ogłosiła wyniki tegorocznego konkursu na granty badawcze „Starting Grants”. Są one przyznawane najlepszym młodym naukowcom w Europie na realizację nowatorskich projektów badawczych.

W gronie tegorocznych laureatów znalazło się dwóch Polaków:

• Dr Łukasz Bola z Instytutu Psychologii PAN, który otrzyma prawie 1,5 mln euro na realizację projektu BLINDBRAIN - pierwszego w Polsce grantu ERC w obszarze psychologii.
• Dr Piotr Alexandrowicz z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który otrzymał finansowanie na badania pod tytułem PetrIUS: „Petryfikacja ius commune poprzez drukowane parateksty”

Laureatom składamy gratulacje!

Stypendysta NAWA w gronie laureatów

Dr Łukasz Bola jest stypendystą programu Ulam NAWA Seal of Excellence, w ramach którego realizował project „The function of the primary visual cortex (V1) in blind individuals”. Otrzymany z ERC grant na badania będzie dotyczył plastyczności mózgu u osób niewidomych od urodzenia.

Duża część ludzkiego mózgu jest genetycznie zaprogramowana do obsługi zmysłu wzroku – wyjaśnia dr Bola – W mojej pracy badam, co te obszary robią u osób niewidomych, które, siłą rzeczy, nie wykorzystują kory wzrokowej tak, jak osoby widzące. Pozwala mi to zrozumieć jak mózg adaptuje się do nowych wyzwań.

W ostatnich latach badania neuroobrazowe prowadzone z udziałem osób niewidomych przyniosły nam ekscytujące odkrycie. Okazało się, że obszary wzrokowe osób niewidomych aktywują się w odpowiedzi na bodźce językowe, takie jak słowa i zdania – mówi dalej zdobywca grantu ERC – W moim projekcie zbadam mechanizmy, które mogą leżeć u podstaw tego typu aktywacji. Na przykład, czy usłyszenie słowa <<jabłko>> prowadzi do pojawienia się w obszarach wzrokowych osoby niewidomej stosunkowo prostej, przestrzennej reprezentacji małego i okrągłego obiektu? Taki wynik sugerowałby, że obszary te zachowują do pewnego stopnia swoje typowe funkcje, takie jak ocena wielkości i kształtu obiektów, nawet u osób niewidomych. Może być jednak tak, że obserwowane w tych obszarach aktywacje są związane z reprezentacją bardziej abstrakcyjnej wiedzy – przykładowo tego, że jabłka nie rosną na Antarktydzie albo że usłyszane słowo jest rzeczownikiem. Tego typu rezultat byłby dowodem na to, że obszary wzrokowe mogą u osób niewidomych zajmować się zupełnie innymi zadaniami niż u osób widzących. Byłaby to rewolucja w naszym rozumieniu plastyczności ludzkiego mózgu.

Poza projektem badawczym, eksperci ERC docenili również dotychczasowe osiągnięcia polskiego naukowca. Dr Bola jest autorem kilkudziesięciu publikacji w czołowych, międzynarodowych czasopismach (m.in. PNAS, Current Biology, eLife). Odbywał staże naukowe na Uniwersytecie w Glasgow oraz na Harvardzie. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, m.in. Stypendium START FNP dla najzdolniejszych młodych naukowców w Polsce, Nagrody Premiera RP za wyróżniającą się rozprawę doktorską, czy Stypendium MEiN dla wybitnych młodych naukowców. Dzięki wsparciu Narodowego Centrum Nauki oraz Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej badacz powrócił do Polski, po okresie pracy na Harvardzie. Od ponad trzech lat kieruje własnym zespołem naukowym w Instytucie Psychologii PAN.

Jak sam mówi, doświadczenie w krajowych konkursach grantowych było niezwykle pomocne podczas starania się o grant ERC.

Podstawa to oryginalny pomysł badawczy, a także wiarygodność osoby wnioskującej o grant – mówi naukowiec – Trzeba przekonać zespół ekspertów, składający się z wybitnych naukowców z całego świata, że jesteśmy odpowiednią osobą do rozwikłania opisanej we wniosku grantowym zagadki. Dodaje, że ważne jest też wsparcie instytucjonalne. Wymienia inicjatywy mentoringowe prowadzone przez Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE, a także panele próbne i konsultacje z ekspertami organizowane przez Biuro Doskonałości Naukowej PAN jako zasoby, które pomogły mu w otrzymaniu tego prestiżowego wyróżnienia.

Granty ERC są synonimem doskonałości naukowej i jedną z najważniejszych nagród jakie może uzyskać pracujący w Europie naukowiec. W tym roku w kategorii „Starting Grants” o grant aplikowało prawie 3500 badaczy i badaczek, z czego niecałe 500 uzyskało finansowanie swojego wniosku. W tym gronie znalazły się dwie osoby afiliowane w polskich instytucjach. Od momentu powstania programu w 2007 roku, do Polski trafiło łącznie 87 grantów ERC wszystkich kategorii (Starting, Consolidator, Advanced, Synergy, Proof of Concept).