– Proces rekrutacji do programu Ulam NAWA jest bardzo dobry – twierdzi dr Zehra Taşkın, stypendystka NAWA.

W ciągu niemal dekady spędzonej na Uniwersytecie Hacettepe (Turcja) dr Zehra Taşkın zajmowała się oceną działalności naukowców, bibliometrią, wizualizacją danych i komunikacją naukową. Jednak na miejsce tworzenia nowego systemu dr Taşkın wybrała Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie pracuje jako badaczka wizytująca i stypendystka NAWA w ramach programu Ulam NAWA (Program im. Stanisława Ulama).

NAWA: Na czym polega problem z obecnymi metodami oceny publikacji naukowych?

dr Zehra Taşkın: Do oceny naukowców używa się indeksów cytowań, jednak z tą metodą wiążą się problemy z jakością danych. Używa się liczb dostarczonych przez te indeksy, ale te znaczą co innego w odniesieniu do różnych naukowców. Ja na przykład zajmuję się naukach społecznymi i nie da się porównać moich wyników akademickich z wynikami badaczy pracujących w dziedzinie nauk medycznych. Mimo to, większość stosowanych obecnie systemów zakłada, że wszyscy naukowcy są równi.

Dlaczego to założenie jest Pani zdaniem błędne?

Ponieważ każda dziedzina naukowa ma inny potencjał w zakresie publikacji i cytowań. Naukowcy z dziedziny nauk medycznych mają więcej czasopism do wyboru: mogą publikować więcej artykułów i uzyskiwać wyższe statystyki cytowań. Z naukami społecznymi jest zupełnie inaczej. Mogę podać przykład na podstawie własnej pracy. Zajmuję się stosunkowo wąską dyscypliną w ramach nauk społecznych, jaką jest bibliotekoznawstwo i informacja naukowa. Obejmuje ona rozmaite węższe obszary: naukę o bibliotekarstwie, naukometrię, nauki o zarządzaniu i informacji oraz informację o zdrowiu. Ja zajmuję się naukometrią, dzięki czemu mogę publikować teksty w języku angielskim w prestiżowych czasopismach międzynarodowych. Jednak moi koledzy i moje koleżanki, zajmujący się węższymi obszarami, jak historią bibliotekarstwa w Turcji, mogą publikować jedynie w czasopismach tureckich. Moim celem jest udowodnienie, że nie wszystkie obszary, tematy, publikacje i cytowania są sobie równe. Cały ten system wymaga zmiany. Powinniśmy dbać o jakość, nie o ilość.

Zamierza Pani zatem zmienić system, ale czemu wybrała Pani do tego celu Polskę?

Mój wybór padł na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Pozaniu, ponieważ pracuje na nim ważny zespół badawczy pod kierownictwem Emanuela Kulczyckiego. Obserwowałam jego badania i projekty dotyczące oceny działalności naukowej jeszcze zanim przyjechałam do Poznania. Zespół Kulczyckiego ma świetną sieć kontaktów w mojej dziedzinie. Wiedziałam, że chcę pracować w Poznaniu, ponieważ, jeżeli pragnę coś zmienić, muszę znaleźć się w dobrym i skutecznym zespole naukowym. Kiedy zobaczyłam na Twitterze, że Emanuel Kulczycki szuka nowej osoby do swojego zespołu, skontaktowałam się z nim i złożyłam wniosek o stypendium w ramach Programu im. Ulama.

W jaki sposób projekt, który realizuje Pani na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, pomoże Pani osiągnąć cel?

Głównym celem mojego projektu jest stworzenie systemu merytorycznej analizy cytowań dla potrzeb angielsko- i polskojęzycznych bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, który wykorzystywałby struktury semantyczne i syntaktyczne. Pomoże on nam klasyfikować cytowania pod względem ich znaczenia, celu, formy i rodzaju. Dzięki mojemu projektowi będzie można zrozumieć motywację kierującą autorem czy autorką, którzy kogoś cytują. Mam też nadzieję, że będę w stanie zaproponować alternatywne rozwiązanie producentom baz danych, aby mogli oni zmienić swoje metody. Z wielką radością mogę zapowiedzieć, że w listopadzie 2020 r. do druku w czasopiśmie Scientometrics przyjęta została moja pierwsza publikacja w ramach projektu. Liczę, że dobrych artykułów związanych z projektem będzie więcej.

Jak wygląda Pani codzienna praca w Poznaniu?

Przyjechałam do Poznania razem z rodziną w listopadzie 2019 r. Cztery miesiące później świat ogarnęła pandemia COVID-19. Od tamtej pory często pracowałam z domu. Na szczęście w swoich badaniach wykorzystuję techniki informatyczne, więc nie potrzebuję specjalnego gabinetu czy laboratorium itd. Muszę jednak dodać, że dostałam na uczelni naprawdę dobry gabinet. Mam też przez UAM dostęp do wszystkich potrzebnych mi baz danych. Co najważniejsze, tu, w Poznaniu, mam możliwość pracować z ekspertami i ekspertkami w mojej dziedzinie. Organizujemy w naszym zespole naukowym wspaniałe cotygodniowe seminaria, na których omawiamy, jak analizować dane, jak przeprowadzać badania, co w naszej dziedzinie robią inni naukowcy, jakie są aktualne tematy badań itp.

Ponadto wszyscy chętnie pomagają i są ogromnie mili. Dostałam wielkie wsparcie w zorganizowaniu codziennego życia, w tym w znalezieniu szkoły dla mojego dziesięcioletniego synka, i w wybraniu najlepszych rozwiązań.

Co może Pani doradzić osobom, które chciałyby starać się o stypendium w ramach Programu im. Ulama?

Przede wszystkim powinny znaleźć dobre miejsce. Może to być zespół badawczy lub instytut. Powinny przyjrzeć się prowadzonym tam badaniom i zastanowić, co mogą do nich wnieść oraz co taka grupa badawcza może wnieść do ich pracy. Sam proces rekrutacji jest bardzo dobry. Jako badaczce oceny dorobku naukowego bardzo mi się spodobało, że w ramach rekrutacji NAWA poprosiła mnie o dziesięć najlepszych artykułów z ostatnich kilku lat. To doskonałe podejście do publikacji, ponieważ Agencja chciała poznać moje najlepsze artykuły, a nie tylko ich liczbę.

Dziękujemy za rozmowę.

Dr Zehra Taşkın jest profesor wizytującą w Pracowni Komunikacji Naukowej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Do jej głównych zainteresowań naukowych należą ocena badań i badaczy, bibliometria, wizualizacja danych, zarządzanie danymi badawczymi, komunikacja naukowa oraz analizy sieci społecznych. Opracowała model analizy merytorycznej cytowań dla języka tureckiego. Bierze udział w rozmaitych krajowych i międzynarodowych projektach, w tym w Instytucie Astrobiologii NASA, na Politechnice Tokijskiej, w Radzie ds. Badań Naukowych i Technicznych Turcji (TÜBİTAK) oraz w ramach projektu Libraries for Everyone (Biblioteki dla Wszystkich) finansowanego przez Fundację Billa i Melindy Gatesów. Aktualnie realizuje projekt zatytułowany „Opracowanie modelu analizy merytorycznej cytowań dla języków angielskiego i polskiego”. Badania finansowane są w ramach Programu im. Stanisława Ulama NAWA.

Obecnie trwa nabór wniosków w programie Ulam NAWA. Wnioski można składać do 15 czerwca 2021. Więcej informacji TUTAJ.