Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI) opublikował najnowszy raport “Nauka w Polsce 2023” - rzetelny monitoring sektora nauki w naszym kraju, realizowany co roku na prośbę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW), w którym cały rozdział został poświęcony programom NAWA.
Nauka jest fundamentem dla każdego państwa, które chce podnieść swój poziom rozwoju i zyskać większe znaczenie na międzynarodowej scenie. Wiedza i innowacyjność, które wynikają z prowadzonych badań, są niezwykle istotne dla stymulacji przedsiębiorczości, zwiększenia konkurencyjności oraz wpływają na rozwój gospodarczy.
Raport o polskiej nauce publikowany jest każdego roku – powszechnie wiadomo bowiem, że wdrażanie strategii naukowych to proces, który wymaga ciągłego analizowania trendów i zmian, co jest celem prezentowanego raportu.
Najświeższy raport OPI „Nauka w Polsce 2023” podsumowuje istotne statystyki sektora nauki w Polsce od 2018 do 2022 roku. Zawiera on też ważne dane na temat działalności Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, co podkreśla obecność Agencji na scenie polskiej nauki i jej wagę.
Wskazują na to również liczby ukazane w statystykach. Zgodnie z podsumowaniem, w latach 2018-2022, w ramach siedmiu analizowanych przez OPI programów do NAWA złożono 4 487 wniosków o granty, a 1 112 z nich zostało zaakceptowanych i sfinansowanych.
Największym zainteresowaniem naukowców cieszył się program Bekker NAWA, który stanowił 52% wszystkich sfinansowanych projektów.
Najwięcej stypendystów i grantobiorców z programu wyjeżdżało do takich krajów jak:
- Stany Zjednoczone (123),
- Niemcy (69),
- Wielka Brytania (65).
Popularnymi kierunkami wyjazdowymi były także Hiszpania, Włochy, Francja czy Australia, ale również Szwecja, Holandia, Szwajcaria czy Kanada.
Z kolei w programie Walczak NAWA, skierowanym do naukowców w dziedzinie medycyny planujących pobyt naukowy w Stanach Zjednoczonych, zarejestrowano najwyższy wskaźnik sukcesu - 62% wnioskujących otrzymało dofinansowanie.
Program Polskie Powroty NAWA, którego celem jest wspieranie powrotu do kraju polskich naukowców z zagranicy, zgromadził 303 wnioski w ciągu pięciu edycji. Większość aplikacji pochodziła od naukowców związanych z uczelniami publicznymi, jednak to instytucje Polskiej Akademii Nauk cieszyły się najwyższym wskaźnikiem sukcesu, zdobywając finansowanie dla 20 projektów.
Najwięcej naukowców wróciło do Polski z Wielkiej Brytanii (20), Stanów Zjednoczonych (19) i Niemiec (9).
Program Ulam NAWA, skierowany do naukowców z zagranicy nieposiadających polskiego obywatelstwa, przyniósł 1166 wniosków, z których pozytywnie rozpatrzono 216.
Najwięcej beneficjentów pochodziło z Indii, a najwięcej partnerstw polskich instytucji zanotowano z podmiotami z Ukrainy, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Szwecji, Włoch i Hiszpanii.
Granty Interwencyjne NAWA to z kolei program, który ma za zadanie reagować na nagłe sytuacje związane ze zmianami społecznymi, cywilizacyjnymi lub przyrodniczymi. W latach 2020-2022 udzielono finansowania dla 55 projektów.
Polscy stypendyści i grantobiorcy w ramach programu odwiedzali, między innymi, Ukrainę (14 partnerstw), Stany Zjednoczone (6 partnerstw), Niemcy (5 partnerstw), Szwecję (5 partnerstw) i Włochy (5 partnerstw).
Program Profesura NAWA umożliwia zatrudnienie w Polsce wizytującego naukowca o wybitnym dorobku międzynarodowym. W latach 2021-2023 na polskie uczelnie przyjechało ośmiu naukowców, których pobyt został wsparty dofinansowaniem w wysokości ponad 17 mln zł.
Udział Kobiet
Z raportu wynika, że udział kobiet wśród beneficjentów programów NAWA jest stosunkowo wysoki, co świadczy o otwartości i równości szans w dostępie do finansowania badań naukowych. W programie Polskie Powroty ponad połowę zatwierdzonych wniosków (55%) stanowiły aplikacje kobiet. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku programu Bekker NAWA, gdzie kobiety stanowiły 49% wszystkich beneficjentów.
Dostępność programów NAWA
Raport OPI pokazał również duże zróżnicowanie jeśli chodzi o województwa, z których napływają do NAWA wnioski. Najwięcej wniosków nadeszło z województw o silnych ośrodkach akademickich i badawczych, takich jak mazowieckie, małopolskie czy wielkopolskie, co odzwierciedla bogatą infrastrukturę naukową tych regionów. Jednak obecność kandydatów z mniejszych województw, jak podkarpackie czy lubuskie, wskazuje na znaczący potencjał naukowy rozmieszczony na całym terytorium Polski.
Podsumowując dane dotyczące kandydatów ubiegających się o wsparcie w programach NAWA, widoczne jest zróżnicowanie geograficzne oraz pod względem płci, co świadczy o dostępności programów Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.
Łącznie w siedmiu analizowanych konkursach Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej złożono 4 487 wniosków i wyłoniono 1 112 laureatów
Dane z raportu pokazują, że programy NAWA są efektywnym narzędziem wspierającym rozwój nauki w Polsce. Dzięki nim polskie uczelnie stają się coraz bardziej umiędzynarodowione, a polscy naukowcy mają możliwość rozwijania swojej kariery za granicą. Programy te przyczyniają się również do przyciągania do Polski naukowców z zagranicy, co jest kluczowe dla dalszego rozwoju polskiej nauki.
Raport jest dostępny do pobrania na portalu RAD-on.