Przygotowana przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej publikacja „Studia wspólne i podwójne. Polska i świat” powstała nie tylko z chęci podsumowania dotychczasowych doświadczeń w dziedzinie współpracy międzynarodowej uczelni w Polsce i na świecie, ale także jest próbą diagnozy, jak w bliższej i dalszej przyszłości wyglądać będą studia umożliwiające uzyskanie podwójnych lub wspólnych dyplomów.
Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej – chcąc nadążać za zmieniającą się rzeczywistością w dziedzinie dydaktyki na uczelniach – uruchomiła w 2019 roku program Katamaran. Ułatwia on – poprzez wsparcie finansowe – tworzenie i realizację międzynarodowych programów kształcenia na wspólnych studiach II stopnia prowadzących do uzyskania wspólnego lub podwójnego dyplomu oraz zwiększenia mobilności studentów i kadry akademickiej. Teraz doświadczenia nie tylko NAWA, ale także krajowych i zagranicznych ośrodków w tej dziedzinie, zebrano w jednym tomie „Studia wspólne i podwójne. Polska i świat”. To 182 strony, na których eksperci – teoretycy i praktycy – podjęli się podsumowania w zakresie prowadzenia studiów umożliwiających uzyskanie wspólnego lub podwójnego dyplomu. Bo choć samo pojęcie i temat znane są w literaturze od lat 70. XX wieku, w rzeczywistości polskiego szkolnictwa wyższego wciąż pozostają zagadnieniem niewystarczająco rozpoznanym.
Publikacja odpowiadana pytania m.in. o wyzwania organizacyjne dla uczelni, ale też finansowanie, zasady uznawalności, terminologię czy kwestie rozwiązań prawnych, wynikających z różnic systemowych w poszczególnych krajach. W tomie znalazły się więc artykuły polskich ekspertów oraz przykłady ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Czech, Norwegii i Węgier, co pozwala porównać nie tylko skalę zjawiska, ale także odmienne modele dydaktyki akademickiej w omawianej dziedzinie. Poruszono zagadnienia „sojuszy akademickich”, jak programy Erasmus Mundus i Europculture czy sieci: CEMS – The Global Alliance in Management Education, Network on Humanitarian Action (NOHA), Uniwersytety Europejskie, w których dziś uczestniczy już 11 polskich uczelni, a jedna – Politechnika Poznańska – jest nawet liderem takiego konsorcjum EUNICE (European University for Customised Education).
Jedną z największych wartości książki jest opracowanie wyników badania ankietowego, przeprowadzonego na zlecenie NAWA w kwietniu i maju 2021 r. oraz badania pilotażowego z czerwca 2020 r. Jest to bowiem pierwsza próba całościowego spojrzenia na studia wspólne i podwójne dyplomy w polskim szkolnictwie wyższym. W badaniach wzięło udział łącznie 127 uczelni, w tym 36 wyższych szkół zawodowych, 17 uniwersytetów, 16 uczelni technicznych, 13 ekonomicznych, 11 artystycznych, 7 medycznych, 6 AWF-ów, 6 uczelni pedagogicznych, 3 uczelnie resortu obrony narodowej lub spraw wewnętrznych i administracji, 3 rolnicze, 2 teologiczne i 7 uczelni pozostałych typów. To pozwoliło na odmalowanie ze szczegółami portretu systemu wspólnych studiów i podwójnych dyplomów. A wszystko bogato ilustrowane wypowiedziami pracowników uczelni, którzy zajmują się współpracą międzynarodową, obok których znalazły się także przykłady dobrych praktyk szkół wyższych z sukcesem realizujących takie właśnie programy nauczania.
Jednym z negatywnych bohaterów książki jest pandemia. COVID-19 znacznie zmienił tryb codziennego życia na uczelniach, utrudniając lub w niektórych wypadkach uniemożliwiając mobilność studentów i naukowców. Opowieści o osobistych doświadczeniach, a także wnioskach, które z tej nadzwyczajnej sytuacji płyną, również trafiły na karty publikacji.
– Niektóre z zaprezentowanych opinii czy treści mogą uchodzić za nowatorskie, zapewne nawet kontrowersyjne, łamiące schematy myślenia o nauczaniu akademickim i pracy badawczej. Ale nic tak nie wzbudza intelektualnego fermentu jak opinie idące pod prąd obowiązującym trendom. Uważamy, że ta publikacja to dopiero początek. Jest przyczynkiem do dalszej dyskusji. Jesteśmy na nią otwarci i gotowi – zaznacza dr Grażyna Żebrowska, Dyrektor NAWA.
Książka w formie pdf znajduje się TUTAJ