Uczelnie prześcigają się w wynalazkach i w zdobywaniu na nie patentów. Biodegradowalne folie czy urządzenie do wykrywania biomarkerów chorobowych w wydychanym powietrzu – to przykłady uczelnianych rozwiązań, jakie w ostatnim czasie zostały opatentowane.
Spośród 3042 patentów, które Urząd Patentowy RP przyznał podmiotom krajowym i zagranicznym, prawie 47% praw wyłącznych trafiło do szkół wyższych, instytutów badawczych i jednostek naukowych PAN. Tak wynika z opublikowanego niedawno raportu rocznego Urzędu Patentowego RP za 2019 rok.
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie: 121 patentów
Na pozycji lidera znalazł się Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie (121 patentów), na drugim miejscu Politechnika Lubelska (118), a trzecia pozycja należała do Politechniki Łódzkiej (101). Pierwszą piątkę zamknęły Politechnika Wrocławska i Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, z uzyskanymi odpowiednio 85 i 83 patentami.
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (ZUT) już kolejny rok z rzędu zajmuje jedno z czołowych miejsc ze względu na liczbę uzyskanych praw wyłącznych, a po raz drugi jest to miejsce pierwsze. - Po raz kolejny praca naszych naukowców znalazła odzwierciedlenie w liczbie uzyskanych patentów przez ZUT. Zarówno w roku 2019 jaki i w 2018, ZUT uzyskał po 121 patentów. Należy podkreślić, że udzielenie patentu jest poprzedzone badaniem światowego stanu techniki. Tym samym, uzyskanie patentu jest potwierdzeniem światowego poziomu nowości i nieoczywistości powstających w uczelniach wyników prac badawczych. Z kolei dorobek patentowy Uczelni jest istotnym wyznacznikiem jej pozycji – podkreśla rektor ZUT dr hab. inż. Jacek Wróbel.
Współpraca wynalazców z różnych dziedzin
Współpraca różnych jednostek zaowocowała m.in. rozwiązaniem w postaci głowic obrotowych do przyrostowego formowania konstrukcji budowlanych (Wydział Budownictwa i Architektury oraz Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki). Głowice te pozwalają na wytłaczanie nieutwardzonego materiału budowlanego i tworzenie konstrukcji budowlanych o cylindrycznym kształcie typu kolumna, wieża, komin, silos.
Autorskie laboratorium odkształceń autogenicznych materiałów na bazie spoiw mineralnych i organicznych na ZUT w Szczecinie. Zdjęcie: ZUT w Szczecinie
Innym przykładem współpracy - naukowców Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej oraz Wydziału Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - jest seria rozwiązań dotyczących bioreaktorów stosowanych w procesach biotechnologicznych przy udziale mikroorganizmów. Z Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej wywodzą się również wynalazki dotyczące różnego rodzaju taśm samoprzylepnych, folii biodegradowalnych, sposobów utleniania limonenu, mieszalników stosowanych w procesach chemicznych oraz nowych związków chemicznych i materiałów fotoaktywnych, katalitycznych czy sorpcyjnych.
Politechnika Lubelska: od pomysłu do przemysłu
- Wysoka pozycja Politechniki Lubelskiej w raporcie jest potwierdzeniem innowacyjności prac badawczych naszych pracowników. Jesteśmy liderem pod względem liczby dokonanych zgłoszeń w 2019, których było 135. Natomiast biorąc pod uwagę liczbę udzielonych przez UP RP patentów na wynalazki i praw ochronnych na wzory użytkowe jesteśmy jednym z najaktywniejszych podmiotów w kraju - mówi prof. Zbigniew Pater, rektor Politechniki Lubelskiej.
Prorektor ds. ogólnych i rozwoju Politechniki Lubelskiej prof. Dariusz Czerwiński dodaje: - Skuteczny transfer najlepszych rozwiązań na rynek należy do ważniejszych zadań uczelni. Takie są oczekiwania otoczenia społeczno-gospodarczego, jak i samych naukowców. Dlatego tak istotne jest tworzenie na uczelni odpowiedniego zaplecza sprzętowego, organizacyjnego i finansowego, by pracownicy byli zainteresowani komercjalizacją i chcieli korzystać z ochrony patentowej. Sądzę, że na naszej uczelni to się udaje i nasi naukowcy są coraz skuteczniejsi - podkreśla prorektor.
Lubelskie wynalazki
Przykładami rozwiązań powstałych na Politechnice Lubelskiej są np.: urządzenie do plazmowania roślin, urządzenie do wspomagania treningu, głównie wioślarskiego i kajakarskiego, przetwornik dźwięku, a także narzędzie do walcowania poprzecznego odkuwek kul. Innymi rozwiązaniami zaproponowanymi przez lubelskich naukowców są urządzenia do filtrowania i odzysku ciepła ze spalin odprowadzanych kominem.
Z kolei Łukasz Kwaśny i Karol Fatyga we współpracy z Dariuszem Zielińskim i Bartłomiejem Stefańczakiem z Katedry Napędów i Maszyn Elektrycznych Politechniki Lubelskiej wymyślili układ i sposób sterowania transformatora z magazynem energii.
– Rozwiązanie jest przełomowe, ponieważ może zastąpić klasyczny transformator energetyczny SN/nN wykorzystywany do zasilania domów jednorodzinnych, fabryk i wszystkich placówek wymagających dostarczenia energii elektrycznej. W skali kraju jest to ponad sto tysięcy urządzeń. Wprowadzenie tego rozwiązania umożliwia gromadzenie energii, zachowując wszystkie funkcjonalności transformatora klasycznego – wyjaśnia mgr inż. Karol Fatyga.
Innowacyjne rozwiązania dla rynku, czyli strategia win-win
Dla Politechniki Łódzkiej, zajmującej w zestawieniu trzecie miejsce, działalność naukowo-badawcza stanowiąca najważniejszy czynnik rozwoju uczelni, wyraża się m.in. aktywnością zespołów naukowych w tworzeniu rozwiązań mających innowacyjny charakter i potencjał rynkowy.
- Politechnika Łódzka w roku 2019 uzyskała 101 patentów. Każdy z nich ma znaczenie dla gospodarki i wpływa na rozwój techniki. Często poza przydatnością opatentowanego rozwiązania dla różnych branż przemysłu jest to też element polityki patentowej polegającej na zabezpieczaniu rozwiązań przed działaniami konkurencyjnymi. To ma także znaczenie dla wzmocnienia współpracy Politechniki Łódzkiej z rynkiem i zwiększenia zainteresowania biznesu wdrażaniem wyników rozwiązań powstających w uczelni. Komercjalizacja wyników badań to działanie, które jest ważnym elementem dla relacji typu win-win na linii nauka – biznes - mówi rzeczniczka prasowa Politechniki Łódzkiej dr inż. Ewa Chojnacka. - Aktywność w zakresie patentowania podlega również ewaluacji naukowej uczelni. Ma często kluczowe znaczenie przy pozyskiwaniu grantów, czy też zawieraniu międzynarodowych umów. Jest to też wyrazem prestiżu Politechniki Łódzkiej jako uczelni badawczej – podkreśla dr inż. Ewa Chojnacka.
Politechnika Łódzka: innowacyjne probiotyki i nanokompozyty
Wśród zgłoszeń patentowych składanych przez naukowców PŁ liczne grono stanowią te z dziedziny biotechnologii. Najczęściej dotyczą one nowych szczepów bakterii i drożdży, które są wykorzystywane przy opracowaniu probiotycznych, prebiotycznych oraz synbiotycznych preparatów dla ludzi i zwierząt. Preparaty takie jako rozwiązania alternatywne w stosunku do antybiotyków coraz częściej są stosowane do celów profilaktycznych i leczniczych, nie tylko w rolnictwie, ale także w weterynarii i w medycynie. Politechniczne wynalazki z tej dziedziny cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród producentów pasz i bezpiecznej żywności ekologicznej.
Politechnika Łódzka zgłasza do ochrony również wynalazki oparte na jednych z najbardziej dynamicznie rozwijających się innowacyjnych technologiach wytwarzania nanokompozytów. Wynalazki te są bardzo atrakcyjne pod względem komercyjnym ze względu na szerokie grono odbiorców m.in. z branży medycznej, farmaceutycznej, kosmetycznej, budowlanej, telekomunikacyjnej czy elektronicznej.
Politechnika Wrocławska: patent na kamizelkę pneumatyczną i pochodne witamin
Czwarte miejsce w zestawieniu należy do Politechniki Wrocławskiej. Wiele wynalazków opracowanych przez wrocławskich naukowców zostało docenionych na międzynarodowych i krajowych targach wynalazczości. Wśród nich znalazły się m.in. układ do monitorowania stateczności wywrotnej maszyny mobilnej, w szczególności na podwoziu gąsienicowym autorstwa prof. Piotra Dudzińskiego i dr. inż. Andrzeja Kosiary, zaprawa cementowa naprawcza opracowana przez dr. hab. inż. Łukasza Sadowskiego i mgr. inż. Jacka Szymanowskiego, nowe pochodne witaminy PP o selektywnym działaniu bakteriobójczym autorstwa dr hab. Joanny Feder-Kubis, dr hab. inż. Anny Witek-Krowiak, dr hab. Anny Krasowskiej, mgr inż. Idy Szmigel, oraz wzór przemysłowy „Kamizelka Pneumatyczna” opracowany przez dr. inż. Michała Pelczarskiego.
- Wysoka pozycja w zestawieniu w rankingu w 2019 po raz kolejny potwierdziła, że Politechnika Wrocławska to uczelnia nowoczesna i wspierająca rozwój swoich pracowników. Sprzyja twórcom realizującym innowacyjne projekty, które pozwalają zmieniać świat na lepsze w różnych dziedzinach. Wynalazki powstające na naszej uczelni to niejednokrotnie efekt pracy interdyscyplinarnych zespołów i współpracy z innymi uczelniami polskimi i międzynarodowymi – mówi Ewa Szczepankiewicz z Działu Własności Intelektualnej i Informacji Patentowej.
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie: zaplecze innowacyjnych rozwiązań dla przemysłu
W czołówce zestawienia krajowych i zagranicznych podmiotów z największą liczbą udzielonych patentów w zeszłym roku uplasowała się również Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. - Przykładem wynalazku, który uzyskał patent, jest przenośne urządzenie do wykrywania biomarkerów chorobowych w wydychanym powietrzu – poinformowała rzeczniczka AGH Anna Żmuda-Muszyńska. Autorami tego rozwiązania są profesorowie AGH: dr hab. inż. Artur Rydosz i dr hab. inż. Konstanty Marszałek z Wydziału Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji. Opracowane przez nich urządzenie służy do diagnostyki różnorodnych dysfunkcji czy stanów chorobowych wykrywanych na podstawie obecności i stężenia w wydychanym powietrzu charakterystycznych związków organicznych tzw. biomarkerów. Przykładowo obecność acetonu stanowi przesłankę diagnostyczną cukrzycy. Nieinwazyjność urządzenia stworzonego przez naukowców z AGH, jego oryginalność i łatwość użycia przez samych pacjentów mogą być niezwykle pomocne przy szybkim diagnozowaniu chorób typu cukrzyca.
Innym ciekawym i bardzo praktycznym rozwiązaniem jest nawiewnik filtrujący powietrze. Autorem rozwiązania jest dr hab. inż. Tomasz Owerko prof. AGH z Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska. Ten patent z kolei znajduje szerokie zastosowanie szczególnie w kompleksowych rozwiązaniach wentylacji budynków mieszkalnych.
- Rozwiązania płynące z AGH wprost do przemysłu czy bezpośrednio do społeczeństwa to dla nas zawsze powód do zadowolenia i potwierdzenie, że jesteśmy jednym z liderów w zakresie wynalazczości oraz patentowania. To także efekty prowadzonej w AGH „polityki innowacyjności”. Nasza obecność w tego rodzaju zestawieniach to wynik ciężkiej pracy wysokiej klasy specjalistów, których badania mają charakter aplikacyjny. Bardzo nas cieszy fakt, że nieustająco jesteśmy zapleczem dobrych i praktycznych rozwiązań dla gospodarki czy biznesu – mówi rektor AGH prof. Jerzy Lis.
Czas na kolejne patenty
Na kolejne patenty dla sektora naukowego tylko czekać. W ubiegłym roku szkoły wyższe wraz z instytutami badawczymi i jednostkami naukowymi PAN, zgłosiły 1 851 wynalazków i wzorów użytkowych, czyli 39% ogólnej liczby zgłoszeń.