Misją europejskiej sieci #EURAXESS jest przyciąganie i utrzymywanie talentów naukowych w Europie. Przełamując bariery i łącząc badaczy ponad granicami, sieć EURAXESS przyczynia się do wzrostu konkurencyjności i innowacyjności krajów członkowskich – takimi wnioskami podsumowujemy pierwszy Dzień Umiędzynarodowienia, który 17 grudnia 2024 r. odbył się na Uniwersytecie Jagiellońskim. W konferencji udział wzięło ponad stu przedstawicieli uczelni z całej Polski oraz w formule hybrydowej także goście z zagranicy.

Wydarzenie miało charakter seminarium stanowiącego wkład do dyskusji nad stworzeniem strategii umiędzynarodowienia polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. Rozwijanie potencjału instytucji w zakresie przyjmowania naukowców i doktorantów z zagranicy stanowić będzie jeden z nadrzędnych celów umiędzynarodowienia w naszym kraju. Znaczenie sieci EURAXESS we wspieraniu mobilności badawczej oraz integracji zagranicznych naukowców i doktorantów jest kluczowe.

Otwierając wydarzenie, prof. dr hab. Jarosław Górniak, Prorektor UJ ds. współpracy międzynarodowej, podkreślił, jak ważne jest wzmocnienie współpracy uczelni z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, aby działania akademików były prowadzone w zgodzie z polską racją stanu i polską strategią współpracy międzynarodowej. – Gdybym miał streścić, jaka jest rola uniwersytetów w kształtowaniu relacji międzynarodowych – to jest to niewątpliwie wpisanie się uniwersytetów w politykę międzynarodową kraju – powiedział prof. Górniak.

Z kolei dr Łukasz Gołota, wicedyrektor NAWA, podkreślił kluczowe znaczenie integracji zagranicznych naukowców i doktorantów przebywających w Polsce, które wspierają także programy Agencji, takie jak Welcome to Poland.

Podczas wykładu wprowadzającego przedstawiciel Dyrekcji Generalnej ds. Nauki Komisji Europejskiej, Slaven Misljencevic, tłumaczył, że inicjatywa EURAXESS, mimo wielu wyzwań, od 20 lat skutecznie wywiązuje się ze swojej misji. – Przekraczanie granic i łamanie barier, które ma zbliżać naukowców, a także wsparcie mobilności międzynarodowej i regionalnej, przyciąganie talentów i wzmacnianie ich przepływu to najważniejsze cele tej inicjatywy – tłumaczył przedstawiciel Komisji.

Slaven Misljencevic podkreślił również, z jakimi wyzwaniami mierzą się naukowcy w ostatnim czasie i w jaki sposób EURAXESS odpowiada na ich potrzeby oraz na bieżąco się do nich dostosowuje (tu m.in. przykład Era for Ukraine). Te wyzwania to m.in. duża konkurencja na rynku, a potrzeby związane są zarówno ze stabilizacją, jak i widocznością, która wymaga narzędzi, umożliwiających szybkie odnalezienie potencjalnych partnerów do współpracy. Analizując sytuację w naszym kraju, przywołał dane statystyczne obrazujące dwukrotny wzrost liczby naukowców w Polsce w ciągu ostatniego 10-lecia, co prezentuje się imponująco. – Sugerujemy naszym krajom członkowskim, które inwestują w naukę mniej niż 3% PKB, aby zwiększyły te nakłady. Choć należy pamiętać, że inwestycje w naukę nie sprowadzają się wyłącznie do kwestii finansowania – istotna jest tutaj także kwestia zasobów. Większość technologii rozwija się w oparciu o interdyscyplinarne badania interdyscyplinarne, dlatego wzajemne relacje między naukowcami z różnych krajów należy wzmacniać. – tłumaczył przedstawiciel Komisji Europejskiej.

W programie konferencji znalazła się także prezentacja koordynatorki EURAXESS w Szwecji, która opowiedziała o dobrych praktykach lokalnego punktu kontaktowego, dzięki którym w proces tworzenia atrakcyjnego środowiska do przyjmowania zagranicznych badaczy i ich rodzin zaangażowanych jest wiele osób i instytucji. Kluczem do sukcesu okazuje się dobra współpraca pomiędzy jednostkami na poziomie instytucji oraz pomiędzy różnymi organizacjami działającymi na rzecz cudzoziemców w regionie i kraju.

Kolejną prezentację podczas Dnia Umiędzynarodowienia wygłosiła prof. UMK, dr hab. Magdalena Barwiołek – Prorektorka ds. kontaktów międzynarodowych Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, która tłumaczyła, jak powinniśmy tworzyć warunki do rozwoju międzynarodowej kariery naukowej w Polsce. Prof. Barwiołek zwróciła uwagę na kluczową rolę współpracy uniwersytetów z miastem i regionem, które również wspomagają w zapewnieniu infrastruktury niezbędnej do adaptacji przybyłych z zagranicy naukowców. – Powinniśmy dążyć do tego, aby proces umiędzynarodowienia był obecny w mieście. My nie jesteśmy samotnymi wyspami – zawsze jesteśmy otoczeni tkanką miejską. Świetnym przykładem dobrej współpracy między uczelniami a miastem może być miasto Lublin. – podkreśliła prof. UMK.

W trakcie Dnia Umiędzynarodowienia nie zabrakło głosów zagranicznych naukowców pracujących na Uniwersytecie Jagiellońskim. Swoimi doświadczeniami z uczestnikami konferencji podzielili się: prof. Richard Robinson, dr Maria Florencia Heber oraz dr Rebekah Aruldhas.

O roli NAWA jako krajowego punktu kontaktowego EURAXESS opowiedziały koordynatorki polskiej sieci EURAXESS: Anna Wiśniewska i Monika Zaremba. Zachęcając polskie instytucje do dołączenia do sieci, opowiadały o korzyściach płynących z członkostwa w tej europejskiej społeczności. Przedstawicielki NAWA mówiły także o nowym programie „Sieć NAWA-EURAXESS”, który umożliwi rozwijanie współpracy na poziomie wojewódzkim pomiędzy różnymi instytucjami nauki i szkolnictwa wyższego oraz innymi organizacjami działającymi na rzecz cudzoziemców.

Konferencję zakończył panel dyskusyjny, prowadzony przez dra Macieja Jażdżewskiego, dyrektora International Hub Uniwersytetu Łódzkiego z udziałem przedstawiciele pięciu instytucji naukowych, którzy podzielili się dobrymi praktykami w wykorzystaniu narzędzi i zasobów oferowanych przez EURAXESS.

Potrzeba włączenia do społeczności i integracji z lokalnymi badaczami jest kluczowa.

Katarzyna Włodkowska-Łoziak z International Visitors' Office UJ opowiedziała o potrzebie widoczności na uczelni i skutecznym docieraniu do naukowców zagranicznych pracujących na uczelni. Dobrą praktyką może być opracowanie przewodnika dla gości z zagranicy – taki International Visitors Welcome Guide bardzo dobrze sprawdził się na Uniwersytecie Jagiellońskim jako źródło wiedzy i know how wprowadzającego naukowca z zagranicy w realia uniwersytetu. Wymieniono także: stronę internetową poświęconą cudzoziemcom pracującym na uczelni, regularny newsletter do nich skierowany czy Centralny Rejestr Gości i Pracowników Zagranicznych.

Uczestnicy panelu mówili również o kluczowym wsparciu NAWA jako instytucji, która może wspierać procesy umiędzynarodowienia na uczelniach, działając od zewnątrz. Dr inż. Grzegorz Kłapyta, kierownik Działu Współpracy z Zagranicą Politechniki Śląskiej, zwrócił uwagę na rolę programu Welcome to Poland, dzięki któremu możliwe było wprowadzenie komunikacji dwujęzycznej na całej uczelni. PŚ może pochwalić się także nowoczesnym elektronicznym systemem zarządzania projektami dla pracowników uczelni wyjeżdżających za granicę, który ułatwia kontynuację projektów w trakcie odbywania staży poza Polską.

Magdalena Jędrkiewicz – kierownik Działu HR Narodowego Centrum Badań Jądrowych wspomniała z kolei o szkoleniach dla zespołów międzynarodowych i międzykulturowych.

Paneliści podkreślili także rolę władz krajowych, aby strategia umiędzynarodowienia dała wyraźne wytyczne w zakresie pozyskiwania zagranicznych naukowców. Dyskutowano także o konieczności wzmocnienia promocji polskich uczelni jako atrakcyjnych miejsc pracy i miejsc do prowadzenia badań naukowych, potrzebie współpracy między naukowcami a specjalistami od promocji i HR-u, a także Europejskiej Karcie Naukowca.

Wydarzenie podsumowała dr inż. Izabela Zawiska, Kierownik Działu Współpracy Międzynarodowej, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz nowa przewodnicząca Iros Forum.

 – EURAXESS to narzędzie, które daje naukowcom konkretne wskazówki, w którym kierunku powinni rozwijać swoją karierę naukową. Każdy naukowiec może tam znaleźć podstawowe informacje, m.in. gdzie, w którym ośrodku prężnie działa grupa badawcza w podobnym obszarze, z kim warto nawiązać kontakt. – tłumaczyła dr Zawiska. – Dzięki zaangażowaniu w takie inicjatywy, jak EURAXESS Polska nauka jest coraz bardziej widoczna – uczestniczymy w wydarzeniach, sieciach współpracy. Ale nie możemy zapominać o tym, że naukowiec zagraniczny oczekuje także wsparcia w swoich dalekosiężnych działaniach. Powinniśmy zadbać o tworzenie ścieżek dalszego rozwoju. – konkludowała nowa przewodnicząca Iros Forum.

Zapraszamy do zapoznania się z fotorelacją z konferencji poniżej oraz z opisem, prezentacjami i programem konferencji pod linkiem. 

Cykl "Dzień Umiędzynarodowienia" realizowany jest w ramach projektu pn. „Strategia umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego i nauki” ze środków Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego: Działania FERS.01.05 Umiejętności w szkolnictwie wyższym.