8 grudnia 2023 roku kraje członkowskie UE zaakceptowały Zalecenie dotyczące europejskich ram mających na celu przyciąganie i zatrzymywanie talentów w obszarze badań naukowych, innowacji i przedsiębiorczości w Europie.
To polityczne porozumienie jest kluczowym elementem wzmacniającym Europejską Przestrzeń Badawczą (EPB). Zostały w nim zawarte różne mechanizmy mające na celu zwiększenie atrakcyjności kariery naukowej i poprawę warunków pracy naukowców we wszystkich sektorach, w tym w środowisku akademickim, biznesie, przemyśle i administracji publicznej. Istotna jest także kwestia zapewnienia zrównoważonego przepływu talentów między krajami europejskimi.
Zalecenie Rady i nowa Karta Naukowca kładą szczególny nacisk na młodych naukowców oraz tych na wczesnym etapie kariery. Zaproponowane instrumenty mają ułatwiać ich zatrudnienie i rozwój zawodowy oraz przyciągać studentów i absolwentów do kariery naukowej. Dokument ten kładzie również podwaliny pod uczynienie z Europy atrakcyjnego miejsca docelowego dla talentów z całego świata. Ma to kluczowe znaczenie dla sprostania obecnym wyzwaniom społecznym i zwiększenia konkurencyjności Europy na arenie światowej.
Kilka instrumentów zostało już opracowanych lub zostanie uruchomionych w nadchodzących miesiącach. Na przykład zaktualizowano europejską klasyfikację umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów (ESCO) określając tym samym zawody istotne dla naukowców w różnych sektorach rynku pracy. Tworzona jest platforma ERA-TALENT będącą punktem kompleksowej obsługi naukowców. Powstaje obserwatorium naukowych i innowacyjnych karier (RICO), a w małej skali działa już RESAVER jako ważne rozwiązanie emerytalne dla mobilnych naukowców. Opracowane zostały europejskie ramy kompetencji dla naukowców (ResearchComp), które odegrają istotną rolę w szkoleniu naukowców z umiejętności przekrojowych i wypełnianiu luki kompetencyjnej między środowiskiem akademickim a innymi sektorami.
Wiele innych kwestii będzie przedmiotem dyskusji i wypracowywania mechanizmów na poziomie krajowym, choćby zmiany w ocenie osiągnieć naukowców i ich różnych ścieżek kariery, odchodzenie od krótkoterminowych umów projektowych jako głównej formy zatrudnienia, eliminowanie różnic w traktowaniu naukowczyń i naukowców, czy zwiększanie mobilności międzysektorowej.
Więcej informacji:
EU countries agree on steps to attract and retain research talent | EURAXESS (europa.eu)
Competitiveness Council (Research and space) - Consilium (europa.eu)
Państwa członkowskie będą mogły dzielić się dobrymi praktykami w obszarze wspierania karier naukowych. Do 12.03.2024 otwarte jest pilotażowe zaproszenie do składania wniosków w ramach części WIDERA programu Horyzont Europa. Celem projektów ma być wspieranie współpracy między podmiotami publicznymi i prywatnymi z różnych sektorów w celu poprawy warunków pracy i szans na zatrudnienie, zwłaszcza dla naukowców na wczesnym etapie kariery.