W Warszawie zakończyło się spotkanie ministrów edukacji i nauki z krajów uczestniczących w programie CEEPUS – drugim co do wielkości w Europie programie wymiany akademickiej. Przedstawiciele wszystkich zrzeszonych w programie państw podpisali porozumienie CEEPUS IV na kolejne siedem lat. Dzięki inicjatywie od 30 lat realizowane są staże międzynarodowe dla studentów oraz pracowników naukowych i dydaktycznych z państw Europy Środkowo-Wschodniej.
Program CEEPUS - Środkowoeuropejski Program Wymiany Uniwersyteckiej (Central European Exchange Program for University Studies) funkcjonuje od 1995 r., a Polska jest jednym z krajów założycielskich. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej od momentu powołania, tj. od 2017 r., koordynuje prace administracyjne związane ze wspieraniem wymiany studentów oraz kadry naukowej.
CEEPUS jest pierwszym programem współpracy krajów Europy Środkowej w dziedzinie dydaktyki oraz badań naukowych, ustanowionym na podstawie wielostronnej umowy międzynarodowej. Podstawowym celem jest wspieranie wymiany akademickiej w zakresie kształcenia i doskonalenia zawodowego zarówno studentów, jak i kadry naukowej. CEEPUS opiera się na współpracy, w ramach której realizowane są mobilności międzynarodowe dla studentów oraz pracowników dydaktycznych i naukowych akredytowanych uczelni z państw członkowskich programu CEEPUS.
Obecnie w programie CEEPUS uczestniczy 15 państw: Albania, Austria, Bułgaria, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Czechy, Macedonia Północna, Mołdawia, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Serbia, Węgry oraz Uniwersytet w Prisztinie (Kosowo).
W czerwcu 2021 r. Polska objęła przewodnictwo we Wspólnym Komitecie Ministrów. Nasza prezydencja przypadła na okres intensywnych prac, mających na celu wypracowanie nowego porozumienia CEEPUS IV, które zostało podpisane 20 września 2023 r., podczas warszawskiego spotkania, i będzie obowiązywać w latach 2025-2032.
Na podstawie nowej umowy możliwe będzie otwarcie się krajów CEEPUS, po indywidualnej decyzji każdego z nich i dzięki dodatkowej puli stypendiów, na udział w wymianie w ramach sieci akademickich CEEPUS IV studentów i pracowników naukowych z instytucji szkolnictwa wyższego działających w krajach niebędących stroną porozumienia. Oznacza to, że w ramach programu CEEPUS możliwa będzie kontynuacja współpracy z naukowcami i studentami z Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 r. Ponadto na wniosek Ministra Edukacji i Nauki, Przemysława Czarnka nowe porozumienie przewiduje poszerzenie organizacji CEEPUS o trzy kraje bałtyckie – Litwę, Łotwę i Estonię.
W ramach porozumienia CEEPUS IV:
- wsparcie będzie kierowane nie tylko do osób wyjeżdżających w celu odbycia części studiów, prowadzenia zajęć dydaktycznych lub realizacji projektów badawczych, ale również do osób biorących udział w kształceniu zdalnym, nauczaniu zdalnym oraz hybrydowych formach kształcenia oraz nauczania;
- stypendium CEEPUS IV będzie mogło być przyznane również pracownikom uniwersytetów tworzących sieci akademickie CEEPUS IV na realizację wspólnych działań podejmowanych przez partnerów w ramach danej sieci;
- kraj wysyłający będzie mógł wprowadzić dodatkowe świadczenia na rzecz osób pozostających w trudnej sytuacji materialnej lub osób z niepełnosprawnościami zachęcające do wzięcia udziału w wymianie nowe grupy stypendystów;
Docelowo realizacja programu CEEPUS IV do roku 2032 stanowić będzie istotny element współpracy państw leżących w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej, wpływając pozytywnie na podniesienie poziomu i jakości kształcenia oraz prowadzonych badań naukowych przez wymianę akademicką, a także rozwój młodej kadry naukowej.
W środę 20 września, Minister Przemysław Czarnek poinformował, że Polska zakończyła przewodnictwo w Stałym Komitecie Ministrów CEEPUS i przekazał je uroczyście Ministrowi Kultury i Innowacji Węgier Jánosowi Csákowi.
Zwieńczeniem dwudniowego wydarzenia CEEPUS Week było uroczyste wręczenie nagród dla najlepszej sieci uczelni przez Sekretarza Generalnego CEEPUS Michaela Schedla i Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka. Nagroda ta, decyzją wspólnego Komitetu Ministrów, jest przyznawana od 2002 r. Z powodu pandemii w ostatnich dwóch latach nie była wręczana, dlatego w Warszawie, podczas uroczystej gali, nagrodzono trzy sieci, które wygrywały kolejno w latach 2021, 2022 i 2023.
Nagrodę Minister Prize Winner 2021 otrzymała sieć Biology, Biotechnology and Food Science, koordynowana przez Słowacki Uniwersytet Rolniczy w Nitrze skupiająca 29 instytucji z 13krajów CEEPUS. Głównym celem projektu jest zrównoważony rozwój rolnictwa, produkcji i technologii żywności, uwzględniający interakcje społeczne w kontekście międzykulturowym regionu Dunaju.
Nagrodę w imieniu koordynator sieci prof. Miroslavy Kacániovej odebrał dr Maciej Kluz z Uniwersytetu Rzeszowskiego – przedstawiciel partnera sieci.
Nagrodę Minister Prize Winner 2022 przyznano sieci VetNEST (Veterinary Network for Student and Staff Transfer) – Extended. Jej koordynatorem jest Uniwersytet w Zagrzebiu. Ta regionalna sieć skupia 12 partnerów z 12 krajów CEEPUS. Została założona już w 1993 roku i oferuje wykłady zarówno dla absolwentów, jak i dla studentów. Ponadto organizuje 8 różnych szkół letnich prowadzonych przez swoich ekspertów. Prowadzą oni zajęcia dotyczące takich zagadnień jak bezpieczeństwo biologiczne, choroby odzwierzęce, akwakultura, medycyna egzotyczna i chirurgia itp.
Nagrodę odebrał koordynator sieci prof. Zoran Vrbanac.
Nagroda Minister Prize Winner 2023 trafiła do sieci Fostering sustainable partnership between academia and industry in improving applicability of logistics thinking, która jest koordynowana przez Uniwersytet w Nowym Sadzie i składa się z 27 instytucji i 11 krajów członkowskich CEEPUS. Ogólnym celem projektu jest promowanie innowacji i wdrażania zrównoważonego transferu wiedzy między środowiskiem akademickim a przemysłem.
Nagrodę odebrał koordynator sieci dr Marinko Maslaric.
Polska jest wiodącym uczestnikiem programu, zarówno pod względem liczby realizowanych staży, jak i liczby instytucji realizujących wspólne projekty. Średnio w ciągu roku akademickiego przyjeżdża do Polski ok. 300 zagranicznych studentów i doktorantów oraz ok. 300 nauczycieli akademickich, co daje ok. 550-600 staży rocznie. Co roku ponad 600 polskich studentów, doktorantów oraz nauczycieli akademickich nawiązuje współpracę z badaczami z państw partnerskich programu CEEPUS i prowadzi wspólne badania. W roku akademickim 2022/2023 zrealizowano 85 sieci, z czego Polska koordynowała 11 z nich (ponad 10 proc. wszystkich sieci). Ponadto 155 polskich jednostek występuje jako partner w sieciach akademickich koordynowanych przez uczelnie z innych krajów. W roku akademickim 2023/2024 udział w programie wymiany weźmie 178 polskich instytucji.
Polska aktywnie korzysta z programu CEEPUS, odpowiadając na kryzysy globalne i regionalne, które wpływają również na obszar szkolnictwa wyższego. W tym kontekście warto wspomnieć, iż w 2020 r. w Polsce – jako trzecim po Chorwacji i Czechach kraju Porozumienia CEEPUS – umożliwiono realizację stypendiów CEEPUS w formule wirtualnej i hybrydowej. Ponadto, niespełna dwa tygodnie po rosyjskiej agresji w Ukrainie, Minister Edukacji i Nauki podjął decyzję o umożliwieniu obywatelom Ukrainy ubiegania się o stypendia CEEPUS na udział w stażach, szkołach letnich i kursach intensywnych organizowanych w Polsce.
Polecamy lekturę specjalnego dodatku nt. programu CEEPUS do dziennika Rzeczpospolita.
CEEPUS WEEK WARSAW GALERIA ZDJĘĆ
