Inteligentne miasta to nie tylko automatyczne systemy sterowania oświetleniem ulicznym czy zarządzania flotą pojazdów komunikacji zbiorowej.

Ta koncepcja zakłada ochronę zasobów naturalnych, zrównoważony rozwój i zaangażowanie mieszkańców w podejmowanie decyzji. Dlatego zdaniem stypendystki programu Bekker NAWA, dr hab. inż. Magdaleny Ewy Grębosz-Krawczyk, prof. PŁ, warto tę ideę promować. Na temat tego, jak skutecznie zarządzać marką smart city, prowadziła badania we Francji, na Uniwersytecie w Nantes.

NAWA: Większości ludzi koncepcja smart cities kojarzy się ze wszechobecną technologią. Co jeszcze można o niej powiedzieć?

Dr hab. inż. Magdalena Grębosz-Krawczyk, prof. Politechniki Łódzkiej: Koncepcja smart city wiąże się z wykorzystaniem nowoczesnych technologii IT do wspierania różnych funkcji miasta. Jednak nie ogranicza się ona do wprowadzania rozwiązań z obszaru nowych technologii. Idea ta obejmuje wiele aspektów życia miejskiego, m.in.: planowanie urbanistyczne, zrównoważony rozwój, ochronę środowiska, sieci energetyczne, rozwój gospodarczy, nowe technologie, partycypację społeczną.

Jak powstają smart cities? Czy mamy już jakieś w Polsce?

Pojawienie się inteligentnych miast (z ang. smart cities) stanowi logiczny i naturalny rozwój tradycyjnych aglomeracji, będący konsekwencją rewolucji 4.0. i ekspansji nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych. W Polsce wiele miast aspiruje do bycia miastem inteligentnym, są to m.in. Warszawa, Wrocław, Gdańsk czy Łódź.

Pani obszar badań to marketing. Smart city to koncepcja którą trzeba promować?

W idei smart city istotnym elementem jest uwzględnianie potrzeb mieszkańców i prowadzenie społecznego dialogu. Jednak świadomość społeczna, jeśli chodzi o korzyści z realizacji tej koncepcji, jest w Polsce bardzo niska. Dlatego tak ważna jest promocja marek miast inteligentnych. Na razie najbardziej doceniają inteligentne miasta przedsiębiorcy i inwestorzy oraz studenci, co może oznaczać, że młodsze pokolenia są bardziej otwarte na nowoczesne rozwiązania oparte na innowacyjnych technologiach, zrównoważonym rozwoju, wysokiej jakości życia i zaangażowaniu członków społeczności w rozwój miasta.

Jak należy promować smart city?

Podczas naszych badań poddaliśmy analizie strony internetowe wszystkich 90 miast uwzględnionych w rankingu European Smart Cities z 2019 roku. Odbyły się także badania ankietowe wśród 35 przedstawicieli urzędów miast inteligentnych z 8 krajów oraz pogłębione badania w oparciu o wywiady przeprowadzone w merostwie miasta Nantes, które jest jednym z pionierów koncepcji smart city we Francji i w Europie. Analiza stron internetowych i portali społecznościowych pozwala wyróżnić dwie grupy miast. Przedstawiciele pierwszej grupy odwołują się do wyróżników miasta i jego wyjątkowości w oparciu o unikatową wartość dodaną, budowaną często na historycznych podwalinach. Odwołując się do przeszłości, kultury i tradycji miasta, jednocześnie pokazują jego nowoczesny, dynamiczny i inteligentny charakter. Przedstawiciele drugiej grupy budują wizerunek standardowego miasta inteligentnego, podkreślając jego zasadnicze atuty w oparciu o koncepcję smart. Brak zróżnicowania powoduje, iż wizerunek tych miast nie jest atrakcyjny, a przede wszystkim znika „w tłumie”. Przedstawiciele badanych miast inteligentnych także zwrócili uwagę, że wizerunek takiego miasta powinien nie tylko odwoływać się do stosowanych w nim nowoczesnych rozwiązań, ale też do historii, tradycji i kultury miasta.

Media społecznościowe są najskuteczniejszym kanałem promocji smart city, zwiększającym zaangażowanie różnych grup interesariuszy, zwłaszcza mieszkańców. Pozwalają podkreślić wiarygodność wizerunku, a jednocześnie aktualizować go. Wśród działań najczęściej wykorzystywanych w komunikacji marek miast inteligentnych można wymienić także: promocję poprzez własną stronę internetową, organizację wydarzeń oraz debat publicznych nawiązujących do koncepcji smart city, czy biuletyny dla mieszkańców.

Co jest sekretem udanego zarządzania marką takiego miasta?

Istotna jest rola wewnętrznej współpracy oraz współpracy z mieszkańcami w zarządzaniu marką miasta inteligentnego, a także zaangażowanie zewnętrznych interesariuszy. Wykorzystanie lokalnej społeczności w promocji marki jest zdecydowanie elementem wyróżniającym marki miast inteligentnych. Zaangażowanie – przede wszystkim mieszkańców i inwestorów, ale także i turystów – zwiększa poczucie autentyczności, ale także ułatwia promocję elementów smart.

Dlaczego wybrała Pani akurat Uniwersytet w Nantes jako miejsce swoich badań?

Po pierwsze, ze względu na wysoki stopień umiędzynarodowienia działalności naukowo-badawczej oraz ich doświadczenie w realizacji projektów interdyscyplinarnych. Po drugie Nantes od kilku lat promuje się jako miasto inteligentne. Od 2016 roku, uczestniczy także w europejskim projekcie badawczym programu Horyzont 2020 mySMARTlife, realizowanym wspólnie z Helsinkami oraz Hamburgiem, który koncentruje się na wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie technologii cyfrowej, energii i mobilności.  

W jaki sposób pobyt na stypendium NAWA wpłynęło na Pani rozwój naukowy?

Pobyt na stypendium pozwolił mi spojrzeć na prowadzone badania i podejmowaną problematykę z szerszej perspektywy oraz dał możliwość skupienia się na pracy naukowej.

Pobyt na Uniwersytecie w Nantes zwiększył także moje doświadczenie w obszarze współpracy międzynarodowej i mam nadzieję, iż pomoże mi w przygotowaniu kolejnych projektów badawczych oraz pozyskaniu partnerów zagranicznych. Rezultatem stypendium jest model zarządzania marką smart city, który mogą stosować miasta, wdrażające tę koncepcję. Wyniki przeprowadzonych badań zostały opublikowane w dwóch artykułach naukowych. Obecnie przygotowuję dwa kolejne.

Zrealizowane studia i badania skłaniają do dalszych rozważań, zarówno w obszarze zarządzania marką smart city, jak i komunikacji marketingowej skierowanej do poszczególnych interesariuszy miast inteligentnych. Szczególnie interesująca wydaje się weryfikacja efektywności zbudowanego modelu w warunkach rzeczywistych.

Zdobyte doświadczenia i obserwacje będę mogła wykorzystać także podczas swojej pracy w Radzie Naukowej Interdyscyplinarnej Szkoły Doktorskiej Politechniki Łódzkiej, gdzie duży nacisk kładziony jest na mobilność doktorantów oraz współpracę z uczelniami z zagranicy.

Dziękujemy za rozmowę. 

Dr hab. inż. Magdalena Grębosz-Krawczyk, prof. PŁ - profesor uczelni w Katedrze Integracji Europejskiej i Marketingu Międzynarodowego na Wydziale Zarządzania i Inżynierii Produkcji Politechniki Łódzkiej. Visiting professor w uczelniach zagranicznych, m.in. ESIEE Management Paris oraz IUT Nantes. W pracy badawczej koncentruje się na procesach związanych z zarządzaniem marką oraz marketingu międzynarodowym. Autorka ponad 140 publikacji krajowych i zagranicznych. Kierownik międzynarodowych projektów finansowanych, m.in. z funduszy Narodowego Centrum Nauki (NCN), Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA), czy rządu Republiki Francuskiej. Łączy pracę naukowo-dydaktyczną z działalnością doradczą, przede wszystkim na rzecz firm francuskich. Odbyła liczne staże międzynarodowe m.in. w ESIEE Paris i Université de Nantes we Francji, Universidade Europeia w Lizbonie, Univerzita Mateja Bela na Słowacji, France Télécom w Paryżu, czy University of Hertfordshire w Wielkiej Brytanii. Prowadzi zajęcia z obszaru marketingu głównie w językach obcych (angielskim i francuskim) oraz systematycznie wdraża nowoczesne metody nauczania, co pozwala jej na prowadzenie zajęć w międzynarodowych grupach studentów, w ramach realizowanych w Centrum Kształcenia Międzynarodowego (IFE) Politechniki Łódzkiej, projektów PBL (Problem Based Learning) oraz EPS (European Project Semester).

Prof. Magdalena Grębosz-Krawczyk popularyzuje także wiedzę naukową wśród uczniów szkół gimnazjalnych i średnich oraz w środowisku praktyków gospodarczych poprzez coroczny udział w Festiwalu Nauki, Techniki i Sztuki organizowanym w Łodzi oraz poprzez prowadzenie wykładów m.in. w ramach łódzkich Tygodni Mody, czy organizowanych na Politechnice Łódzkiej Szkół Letnich. Członek Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Polskiego Towarzystwa Naukowego Marketingu oraz European Research Community (PGV) koordynowanej przez Université Pierre Mendes France w Grenoble i zrzeszającej naukowców z kilkunastu krajów.

Zdjęcia: archiwum prywatne prof. M. Grębosz-Krawczyk

Jak dostać grant NAWA w ramach programu Bekker NAWA (Programu im. Mieczysława Bekkera)? 

Szczegółowe informacje o programie NAWA znajdują się TUTAJ