Z okazji 20-lecia europejskiej sieci EURAXESS w dniach 10-12 czerwca w Muzeum Śląskim w Katowicach – Europejskim Mieście Nauki 2024 odbyła się konferencja EURAXESS Biennial Conference 2024. Była to niesamowita i unikalna okazja do wymiany doświadczeń, porozmawiania z członkami sieci z 43 krajów członkowskich oraz poznania się bliżej w ramach networkingu. Ponadto po raz pierwszy w swojej historii wydarzenie związanie z EURAXESS odbyło się w Polsce.
Jak wspomniał w trakcie otwarcia konferencji Manuel Aleixo z Komisji Europejskiej –20 lat Euraxess to piękny wiek, wiek pełen obietnic i wielu szans na przyszłość. Ta sieć to nie tylko owocna współpraca, która realizowana jest przez Brukselę, ale przez wszystkie państwa członkowskie. Euraxess jest kluczowy jeśli chodzi o promowanie nauki w Europie i wzmacnianie jej konkurencyjności na świecie.
W trakcie swojego przemówienia otwierającego dr hab. Andrzej Szeptycki, prof. UW, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego zauważył, że Polska ma swoje zobowiązania wobec nauki, technologii i innowacji. Dzięki Unii Europejskiej dostaliśmy dostęp do programów naukowych, wymian akademickich i możemy być częścią sieci Euraxess. Profesor zwrócił również uwagę na fakt, że 20-lecie Euraxess zbiega się z 20-leciem wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, dzięki czemu możemy być aktywnym członkiem sieci i wprowadzać najwyższe standardy w nauce. Minister podkreślił też, że kluczem do osiągania najwyższej jakości nauki w Polsce jest jej umiędzynarodowienie, czego dowodem jest zorganizowany w maju tego roku w Gdańsku I Kongres Umiędzynarodowienia.
Zapytany o to, jak zatrzymać naukowców w Europie, minister odpowiedział, że potrzebne jest większe finansowanie nauki i wzrost stypendiów oraz ciągłe podnoszenie pozycji naszych uczelni i naukowców. Potrzebne jest również zwiększanie liczby miejsc pracy w tym sektorze. Wspomniano przy tej okazji również o dwóch programach NAWA, które mają na celu powstrzymanie drenażu mózgów i podniesienie pozycji Polski a arenie europejskiej nauki– Polskie Powroty NAWA i Poland My First Choice NAWA.
Jak wskazała w swoim przemówieniu p.o. dyrektor NAWA, dr Zofia Sawicka – W naszym dynamicznym świecie rola naukowców staje się coraz ważniejsza, bardziej zróżnicowana i odpowiedzialna – zarówno pod względem zadawanych pytań jak i proponowanych rozwiązań. Zauważyła również, że często łączą oni badania z różnymi funkcjami i zadaniami w sektorze akademickim, publicznym i prywatnym. Dr Sawicka wymieniła też punkty, które wskazują w jaki sposób NAWA wspiera naukowców w mobilności:
- Program Welcome to Poland;
- Finansowanie stypendiów dla opiekuna naukowego przyjeżdżających naukowcó1), aby mieć pewność, że nasi stypendyści otrzymają odpowiednią pomoc we wszystkich kwestiach związanych z życiem i pracą;
- Byliśmy jedną z pierwszych agencji w Europie, która wprowadziła dofinansowanie dla naukowców z niepełnosprawnością podróżujących z asystentem;
- NAWA była partnerem w projekcie UniWeliS finansowanym przez Erasmus + i koordynowanym przez SAIA.
Na tych czterech punktach nie poprzestajemy. Kolejnym krokiem zaplanowanym na ten rok jest stworzenie sieci NAWA-EURAXESS w 16 polskich regionach – dodała dr Zofia Sawicka.
W trakcie konferencji przedstawiono również nowy wygląd odnowionej platformy EURAXESS i ERA Talent. Rozmawialiśmy także o ewolucji sieci Wybrzmiał tu fakt, że główną siłą tej sieci są ludzie – ludzie oddani, którzy szukają rozwiązań – naukowcy i naukowczynie.
Drugiego dnia konferencji odbyło się 16 warsztatów, w trakcie których można było wymienić się doświadczeniami oraz zdobyć unikalną wiedzę od profesjonalistów. Tematy warsztatów dotykały bardzo aktualnych i współczesnych problemów – dla badaczy i nie tylko. Omawiano dobre praktyki w zakresie mobilności: co powinniśmy wiedzieć, aby jak najlepiej pomóc badaczom uchodźcom, jak dbać o dobre samopoczucie ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia psychicznego badaczy i badaczek, czy jak zarządzać różnicami w komunikacji międzykulturowej.
Ostatniego dnia mogliśmy wysłuchać inspirującego przemówienia Manuela Heitora, Profesora z Instituto Superior Técnico (Lizbona), byłego ministra nauki, technologii i szkolnictwa wyższego w Portugalii. Przedstawił założenia „Manifestu dla Młodego Badacza”, w którym podkreślono, że ostatnie kryzysy związane np. z pandemią COVID-19, zmianami klimatycznymi czy trwającą wojna w Ukrainie spotęgowały problemy stojące przed młodym pokoleniem naukowców i naukowczyń. Dlatego bardziej niż zwykle powinniśmy ich wspierać i motywować. Profesor zauważył również, że w całej Europie panuje powszechna zgoda, co do potrzeby dalszego przyciągania i zatrzymywania najlepszych talentów badawczych. Wymaga to jednak współpracy pomiędzy Unią Europejską oraz publicznym i prywatnym sektorem, włączając w to organizacje pozarządowe. Współpraca ta powinna obejmować zwiększenie finansowania badań i rozwoju, podniesienie stypendiów naukowych, stworzenie nowego programu finansowanego przez UE dla młodych naukowców i naukowczyń, czy modernizację i aktualizację przestarzałych kodeksów prawnych i kodeksów zatrudniania.
To było niezwykle inspirujące i ważne wydarzenie dla całej sieci EURAXESS oraz okazja do spotkania się z członkami inicjatywy z całego świata. Warto podkreślić również fakt, że wydarzenie takiej rangi odbyło się w Polsce.
Polska należy do sieci EURAXESS od początku jej istnienia – od 2004 roku. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej od 1 stycznia 2022 r. pełni funkcję koordynatora EURAXESS w Polsce i administruje polską stroną.
Na stronie wydarzenia można znaleźć również nagrania z poszczególnych panelów, które odbyły się na przestrzeni trzech dni konferencji, z wyłączeniem warsztatów.
